Gewoonte van dubbelklik

Een eigenaardig verschil. Er is één klik met je muis nodig om een nieuwe webpagina te openen en er zijn twee klikken nodig om een document te openen. Dit klik‑verschil suggereert een verschil tussen webpagina’s en documenten. Als je een document opent vanuit een menu of de dock, dan is één keer klikken weer voldoende. Ervaren computer­gebruikers zijn hieraan gewend en experts weten waarom, maar beginnende gebruikers hebben het er lastig mee. Het klik‑verschil is ook niet nodig.

Een vriendin van mij klikt tweemaal op een attachment van een e‑mail. Er gebeurt niks. Ze klikt nogmaals twee keer om het document toch echt te openen. Dan komt het document gelukkig tevoorschijn! Ze werkt er een uur aan en sluit het weer. Dan pas merkt ze op, dat er in totaal vier documenten zijn open gegaan. Verwarring en onzekerheid: Heb ik het document nu wel goed opgeslagen?; Zijn mijn wijzigingen verwerkt en welke versies kan ik weggooien?

Het e-mail programma gedraagt zich anders dan je van het operating systeem gewend bent en geeft ook nog eens geen feedback. Gewenning, of de macht der gewoonte in het operating systeem is twee keer klikken om een document te openen, één keer klikken om het te selecteren. User interface ontwerpers gebruiken vaak gewenning om nieuwe applicaties zo te laten werken als gebruikers verwachten en soms gaat het dus mis. Het mail­programma onderlijnt de filenaam van het attachment wel, zoals een verwijzing op een website, maar de opmaak (icon en label) ziet er uit als een document dat je opent door er twee keer op te klikken.

Stel dubbel klikken gelijk aan openen

Het veranderen van gewenning kost tijd. Voor velen blijft dubbel klikken synoniem aan het openen van een document. Dit hoeft niet per se strijdig te zijn met eenmalig klikken bij openen. Het systeem moet dubbel klikken simpelweg altijd interpreteren als het openen van een document. Het zal nooit gebeuren dat iemand snel tweemaal klikt met de bedoeling een document tweemaal te openen. Hiermee is het probleem in Apple Mail direct en gemakkelijk opgelost.

Ontwerp voor één keer klikken

De gewoonte is om dubbel te klikken om objecten te openen die we als gebruiker willen bewerken. Met één klik selecteren we een object en hebben daarna de optie om bijvoorbeeld het object te kopiëren of de naam ervan te veranderen. Maar deze selectie is overbodig. Wanneer je met de muis een object aanwijst zonder te klikken (mouseover), kan het operating systeem rond het object al direct de opties weergeven; directe contextuele opties. Dit verbetert de zichtbaarheid; het is een goede indicatie over wat we met een object kunnen gaan doen.

Zo’n mouseover is natuurlijk lastig met aanraakschermen zoals van de iPad of iPhone. De oplossing ligt hier in dat een gebruiker het object langer aanraakt om de contextuele opties te zien. Een object openen doe je dan met een enkele korte aanraking, heel intuïtief.